وبلاگ دکتر منصور بابایی متخصص پروتز دندان

رعایت بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامتی هر فرد بسیار اهمیت دارد. امروزه علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، دندانپزشکان توصیه می‌کنند که برای حفظ سلامتی دهان و دندان از دهانشویه‌ ها استفاده کنیم. دهانشویه‌ ها به دو دسته درمانی و غیردرمانی تقسیم می‌شوند و اغلب آنها بدون نسخه پزشک به فروش می‌رسند اما بهتر است برای استفاده از دهانشویه مناسب ابتدا با دندانپزشک خود مشورت کنید.‌

توجه کنید که هیچگاه استفاده از دهانشویه (mouthwash) جایگزینی برای مسواک زدن نیست ونکته‌ای که در استفاده از این محصول بهداشتی حتما باید به یاد داشته باشید این است که هرگز نباید دهانشویه نامناسب انتخاب کنید و حتما باید نحوه استفاده از دهان شویه را بلد باشید چرا که در غیر این صورت جواب بالعکس می گیرید مثلا دندان‌های شما زرد می‌شود و یا حتی ممکن است به سرطان دهان مبتلا شوید. برای اینکه در استفاده از دهان شویه مشکلاتی برای شما ایجاد نشود لازم است تا با انواع دهانشویه و طرز صحیح استفاده از آنها آشنا شوید.

طرز صحیح استفاده از دهان شویه چگونه است؟
نحوه صحیح استفاده از این محلول بهداشتی به این صورت است که ابتدا باید بر طبق بروشور همراه دهان شویه، مقدار معینی از این محلول را بردارید و به مدت 30 تا 60 ثانیه در دهان خود غرغره کنید و در تمام نقاط دهان بچرخانید. پس از اینکه این محلول را کاملاً در کل دهان چرخانیدید می‌توانید آن را دور بریزید و سپس برای غرغره کردن مجدد مقداری تازه از محلول را وارد دهان کنید. مجدداً این محلول را به مدت 30 تا 60 ثانیه در دهان غرغره کنید. شاید بسیاری از افراد مرحله غرغره کردن را جدی نمی‌گیرند و به دلیل اینکه وقت‌گیر است، از آن صرف نظر می‌کنند ولی لازم است بدانید که این مرحله بسیار مهم است چرا که تعداد زیادی از باکتری‌هایی که باعث بدبو کردن دهان می‌شوند دقیقاً در قسمت پشت دهان و گلو وجود دارند. از دیگر سوالاتی که مراجعین ما در مورد استفاده از دهانشویه‌ها می‌پرسند اینست که آیا لازم است پس از استفاده از دهان شویه، دهان را بشوییم؟ در واقع پاسخ این سوال به دو حالت وجود دارد؛ در حالت اول افراد علاقه دارند پس از شستن دهان با دهان شویه آن را با آب بشویند و در حالت دوم افراد علاقه دارند باقی مانده این محلول در دهانشان بماند تا بیشتر دهان‌شان را شستشو دهد و سپس آن را با آب آبکشی کنند. درصورتی که تمایل دارید باقی مانده دهان‌شویه در دهانتان باقی بماند باید توجه داشته باشید که حداقل به مدت 10 دقیقه نه چیز بخورید و نه بیاشامید. اما اگر از یک دهان شویه بسیار قوی استفاده می‌کنید که حاوی مقدار زیادی الکل یا هیدروژن پراکسید است بهتر است که بعد از خارج کردن دهانشویه از دهان، حتما با آب دهان خود را بشویید و باقی مانده آن را در دهان باقی نگذارید. لذا برای این مورد باید با انواع دهان شویه‌‌ها ﺁشنا شوید.

آشنایی با انواع دهانشویه های موجود
دهان‌شویه‌ها به دو دسته درمانی و غیر درمانی تقسیم می‌شوند و نوع درمانی آن همانطور که از نامش مشخص است برای درمان برخی بیماری‌2ها همانند بیماری‌های لثه و بدبویی دهان بکار می‌روند. این نوع دهان شویه‌ها حتما باید با تجویز دندانپزشک استفاده شوند. اما نوع غیر درمانی این محلول فقط به منظور رعایت بهداشت استفاده می‌شود و جنبه درمانی ندارد.

انواع دهانشویه های موجود
دهانشویه‌های فلورایدی و موارد استفاده از آنها
این نوع دهان‌شویه‌ها بیشترین استفاده را در بین انواع دیگر دهان‌شویه‌ها دارند. دهان‌شویه حاوی فلوراید به حفاظت دندان در مقابل پوسیدگی کمک می‌کند و ایمنی دندان را افزایش می‌دهد و آن را تقویت می‌کند. بسیاری از خمیر دندان‌ها حاوی فلوراید هستند همچنین در آب شهری نیز مقداری فلوراید وجود دارد. با این حال آن دسته از افرادی که در طول روز کمتر مسواک می‌زنند، می‌‎توانند از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده نمایند. توجه کنید مصرف بی‌رویه دهانشویه و مواد دارای فلوراید می‌تواند باعث آسیب رسیدن به دندان‌ها و ایجاد لکه روی دندان‌ها شود.

دهانشویه‌های ضدعفونی کننده و آنتی باکتریال
این نوع دهانشویه‌ها بیشتر موارد درمانی دارند. و بعد از جراحی یا درمان‌های دهان و دندان استفاده می‌شوند. دهانشویه‌های آنتی باکتریال حاوی کلرهگزیدین گلوکونات هستند و رشد باکتری و میکروب‌ها در دهان را متوقف می‌کنند. افرادی که تحت جراحی لثه قرار گرفته‌اند یا در معرض ابتلا به بیماری‌های پریودنتال هستند و همچنین آن دسته از افرادی که نفس بد بو دارند می‌توانند از دهانشویه‌های ضدعفونی کننده استفاده نمایند. این دهانشویه‌ها حاوی مقداری الکل هستند و باعث خشکی و تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند. مصرف این نوع دهانشویه‌ها فقط باید در طول درمان باشد و از مصرف بی رویه آن پرهیز نمایید.

دهانشویه های زیبایی و بهداشتی و موارد استفاده از آنها
دهانشویه های زیبایی برای هیچ درمانی تجویز نمی شوند و فقط نقش خوش بو کننده دهان را بر عهده دارند. این دهانشویه ها از دندان ها در برابر باکتری ها و پلاک های دندانی محافظت نمی کنند. اگر قرار یک ملاقات مهم را دارید یا می خواهید در یک میهمانی شرکت کنید می توانید از این دهانشویه ها برای خوشبو کردن دهان تان استفاده نمایید. معمولا اثر بوی این دهانشویه ها بعد از خوردن مواد غذایی از بین می رود. دهانشویه های طبیعی و گیاهی این نوع دهانشویه ها اغلب در منزل قابل تهیه هستند البته در داروخانه ها نیز موجود هستند. بسیاری از افراد ترجیح می دهند از دهانشویه های شیمیایی استفاده نکنند. محلول آب ولرم با نمک، یک نوع دهانشویه طبیعی محسوب می شود. محلول سرکه و نمک هم یک دهانشویه طبیعی است. این دهانشویه ها نیز عملکرد خوبی دارند.

مزایا و معایب استفاده از دهانشویه
دهان شویه های حاوی فلوراید ، سبب مقاوم و مستحکم شدن ساختمان دندان شده و از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کنند. همچنین برخی دهانشویه ها خاصیت درمانی دارند که محلول های ضدعفونی کننده دارای کلرهگزیدین از این نوع می باشند؛ معمولا این محصول برای جلوگیری از ایجاد عفونت های بعد از جراحی تجویز می شود. درصورتیکه دهان شویه حاوی الکل باشد دهان خشک شده و در نتیجه باعث ایجاد بوی بد دهان می شود. همینطور در صورت استفاده از دهانشویه های حاوی الکل بعد از خوردن غذا مقداری از غذا بر روی مینای دندان باقی می ماند؛ درست است که الکل یک ضدعفونی کننده بسیار قوی است ولی بسیار خشن است واستفاده طولانی مدت از دهان شویه های حاوی الکل، سبب آسیب رسیدن به سلول های دهان می شود. که به مرور سبب زخم شدن دهان می شود و از این رو امروزه به جای الکل سعی می شود که از مواد موثر دیگری استفاده شود. بعضی از دهان شویه ها ضدعفونی کننده هستند واستفاده طولانی مدت از این نوع دهانشویه سبب به هم ریختگی فلور میکروبی دهان می شود. همچنین استفاده طولانی مدت از این نوع دهانشویه سبب می شود که باکتری های مفید دهان ازبین رفته، شرایط رشد برخی میکروب ها فراهم شده که منجر به ایجاد قارچ دهان می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده مواد شیمیایی اکسیدکننده سبب کشتن و از بین بردن باکتری های فعال در دهان می شوند و همچنین ترکیبات گوگردی تولید شده باکتری ها را خنثی می کنند. آب اکسیژنه و کلرید روی و دی اکسید کلر از جمله این مواد شیمیایی اکسیدکننده هستند که در این دهان شویه ها استفاده می شوند. دهانشویه ها از هر نوعی که باشند، نباید در مصرف آنها زیادی روی نمود زیرا باعث اثر معکوس شده و سبب آسیب رسیدن به دندان ها می شوند. با آنکه دهانشویه ها دندان ها را در برابر باکتری ها و پلاک های دندانی محافظت می کنند اما نباید از مسواک و نخ دندان غافل شد. دهانشویه ها فقط باعث پاک شدن سطح رویی دندان ها می شوند در صورتیکه با نخ دندان و مسواک غذاهای باقی مانده در میان دندان ها کاملا پاک می‌شوند.

منبع: وب سایت کلینیک دکتر منصور بابایی متخصص دندانپزشکی زیبایی